หนึ่งนิ้ว กระจิริด

กาลครั้งหนึ่ง มีคู่สมรสคู่หนึ่งไม่มีบุตร ทั้งคู่จึงเดินทางไปยังศาลเจ้าเพื่อสวดมนต์วิงวอนขอบุตร ระหว่างทางกลับบ้าน สองผัวเมียได้ยินเสียงร้องทักดังมาจากกอหญ้า ทั้งสองมองไปในกอหญ้านั้นและก็ได้พบกับ เด็กชายตัวกระจิริดคนหนึ่ง ห่อหุ้มตัวด้วยผ้าห่มสีแดงสดใส
"นี่คือเด็กที่มาตามคำสวดมนต์วิงวอนของเรา" คู่สามีภรรยาพูด ดังนั้นทั้งสองจึงนำเด็กน้อยคนนั้นกลับบ้านพร้อมกับตนและเลี้ยงเขาเหมือนกับลูกของตัวเอง

เด็กคนนี้ตัวกระจิริดมากไม่โตไปกว่าหัวแม่มือของคน แม้ว่าจะอายุมากขึ้นเขาก็ยังคงตัวเท่าเดิม คือ สูงประมาณ 1 นิ้ว พ่อแม่บุญธรรมของเขาจึงตั้งชื่อให้ว่า "หนึ่งนิ้วกระจิริด"

วันหนึ่งเมื่อเขาเติบโตขึ้น หนึ่งนิ้วกระจิริดได้พูดกับพ่อแม่ว่า "ผมขอขอบคุณคุณพ่อคุณแม่มากฮะ ที่เลี้ยงดูผมอย่างดี แต่ตอนนี้ผมต้องออกสู่โลกภายนอกไปเผชิญโชคแล้วฮะ"

สองผัวเมียไม่อยากไม่เขาจากไปจึงกล่าวว่า เขามีร่างกายเล็กเกินกว่าจะออกสู่โลกภายนอก แต่หนึ่งนิ้วกระจิริดยังคงยืนกราน ในที่สุดพ่อแม่ก็ยอมตกลง โดยได้มอบเข็มให้เขาเล่มหนึ่งเพื่อใช้แทนดาบ และชามไม้ใบหนึ่งไว้ใช้เป็นเรือ และให้ตะเกียบอันหนึ่งเพื่อใช้เป็นพาย

หนึ่งนิ้วกระจิริดลงเรือและโบกมืออำลาพ่อแม่ของตน โดยให้สัญญาว่าจะกลับมาเมื่อได้เผชิญโชคแล้ว จากนั้นก็ล่องเรือชามข้าวไปตามแม่น้ำ โดยพายด้วยตะเกียบของเขา

เขาลอยเรืออยู่เป็นระยะหลายไมล์ ทันใดนั้น เรือของเขาก็พลิกคว่ำลง กบในแม่น้ำนั่นเองที่โจมตีเขา หนึ่งนิ้วกระจิริดว่ายน้ำเก่งมาก เขาว่ายขึ้นสู่ฝั่งและพบตัวเองยืนอยู่หน้าวังของเจ้าผู้ครองนครแห่งหนึ่ง หนึ่งนิ้วกระจิริดเดินอย่างองอาจไปที่ประตูหน้า และร้องเรียกออกไป คนรับใช้ผู้ชายออกมาเปิดประตู แต่เขาไม่เห็นใครเลย

"ฉันอยู่ที่นี่ มองลงมาที่นี่สิ"

คนรับใช้มองลงมาที่พื้นประตูหน้า ทั้งหมดที่เขาเห็นคือเกี๊ยะไม้ที่เจ้าผู้ครองนครใช้เมื่อจะออกไปเดินเล่น แต่เมื่อมองให้ดีๆก็ได้พบกับร่างเล็กๆของหนึ่งนิ้วกระจิริด เขาแปลกใจมากจนต้องรีบรุดไปบอกเจ้าผู้ครองนคร

เจ้าผู้ครองนครเดินออกมาดูด้วยตนเอง เห็นหนึ่งนิ้วกระจิริดกำลังยืนอย่างภาคภูมิใจ มีดาบเข็มอยู่ที่สะโพก
"สวัสดี คุณยืนอยู่ที่นั่นใช่ไหม อัศวินน้อย" เจ้าผู้ครองนครพูด
"เธอต้องการอะไรที่นี่"
"ผมออกสู่โลกกว้างเพื่อเผชิญโชคฮะ และท่านต้องการรับผมไว้หรือเปล่า ผมจะภาวนาให้ท่านอนุญาตให้ผมเป็นองครักษ์คนหนึ่งของท่านฮะ แม้ผมจะตัวเล็ก แต่ผมก็สามารถสู้รบได้ดี โดยใช้ดาบที่ดีเล่มที่ผมมีอยู่นี้" หนึ่งนิ้วกระจิริดพูด

เจ้าผู้ครองนครรู้สึกขบขัน จึงแต่งตั้งให้หนึ่งนิ้วกระจิริดเป็นเพื่อนเล่นกับเจ้าหญิงผู้เป็นลูกสาว

จากนั้นเป็นต้นมา หนึ่งนิ้วกระจิริดก็กลายเป็นเพื่อนคู่หูของเจ้าหญิง ทั้งสองเป็นเพื่อนที่ดีต่อกันมาก อ่านหนังสือและเล่นด้วยกันทุกวัน เจ้าหญิงให้หนึ่งนิ้วกระจิริดนอนที่กล่องอัญมณีกล่องหนึ่งของพระองค์

วันหนึ่ง หนึ่งนิ้วกระจิริดได้เดินทางไปเยี่ยมวัดแห่งหนึ่งซึ่งอยู่ใกล้ๆวัง ทันใดนั้น ปีศาจหัวเขียวน่าหวาดกลัวได้ปรากฏตัวขึ้นมา โดยถือค้อนวิเศษอยู่ในมือ เมื่อปีศาจตนนั้นเห็นเจ้าหญิงก็จะจับเธอ หนึ่งนิ้วกระจิริดดึงดาบออกมา เริ่มทิ่มไปที่หัวแม่เท้าของปีศาจ แต่ผิวหนังของปีศาจหนามาก เข็มจึงแทงเข้าไปไม่ได้ ปีศาจตนนั้นก็เข้ามาใกล้องค์หญิงเรื่อยๆ ดังนั้น หนึ่งนิ้วกระจิริดจึงไต่ขึ้นไปที่ร่างของปีศาจแล้วปีนขึ้นไปบนแขน จากนั้นก็ปักดาบลงที่จมูกของปีศาจ ทำให้ปีศาจโกรธมากจนอ้าปากกว้างคำรามดังลั่น

ทันใดนั้น หนึ่งนิ้วกระจิริดก็กระโจนเข้าไปในปากของปีศาจ ครั้นแล้วก็เริ่มใช้ดาบตัดลิ้นของปีศาจ สร้างความเจ็บปวดแก่ปีศาจตนนั้นมาก จนต้องบ้วนเอาหนึ่งนิ้วกระจิริดออกมากองที่พื้นดิน แล้ววิ่งจากไป โดยลืมค้อนวิเศษตกเอาไว้ด้วย

เจ้าหญิงวิ่งไปหยิบค้อนวิเศษนั้นขึ้นมา "เอาล่ะ ตอนนี้เราจะอธิษฐานขอพรล่ะ" ว่าแล้วก็เหวี่ยงค้อนไปมาในอากาศ

"ได้โปรดทำให้หนึ่งนิ้วกระจิริดสูงขึ้นด้วยเถิด"

แต่ละครั้งที่เจ้าหญิงแกว่งค้อนไปมานั้น หนึ่งนิ้วกระจิริดก็ค่อยๆสูงขึ้น จนกระทั่งหนึ่งนิ้วกระจิริดสูงเท่ากับองค์หญิง ทั้งคู่มีความสุขมาก เจ้าผู้ครองนครเองก็มีความสุขด้วยเมื่อได้ทราบว่าเกิดอะไรขึ้น

เมื่อทั้งคู่มีอายุเติบโตขึ้นมาอีกสองสามปี หนึ่งนิ้วกระจิริดกับเจ้าหญิงก็ได้แต่งงานกัน ทั้งสองครองชีวิตอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขตั้งแต่นั้นมา